«Իրատես de facto»-ի հյուրն է բանասիրական գիտությունների դոկտոր ՄԱՐԳԱՐԻՏ ԽԱՉԱՏՐՅԱՆԸ:

2012-ի հուլիսից ընթացքի մեջ է ՀՀ նախագահի հովանու ներքո իրականացվող «Աջակցություն երիտասարդ գիտնականներին» ծրագիրը, որին տարեկան հատկացվում է 100 միլիոն դրամ։

Պրահայում մեկնարկում է «Մեկ աշխարհ» մարդու իրավունքների պաշտպանության վավերագրական կինոնկարների 15-րդ փառատոնը: Այս մասին տեղեկանում ենք «Օրեր» լրատվականից (Չեխիա):

Հայաստանի ազգային կինոկենտրոնը պատրաստվում է «Հայակ» ազգային կինոյի երկրորդ մրցանակաբաշխությանը: Կինոկենտրոնի մամուլի ծառայությունից մեզ տեղեկացրին, որ կարևոր այս նախաձեռնությանը միացել է նաև Հայկական ազգային կինոակադեմիան: Մասնակցել կարող են 2011-ին արտադրված այն ֆիլմերը, որոնք չեն ներկայացվել նախորդ մրցույթին, ինչպես նաև 2012-ին արտադրված բոլոր ֆիլմերը` առանց ժանրային սահմանափակումների:

Երևանում կմեկնարկի «ՈՒսանողական ֆիլհարմոնիա» նախագիծը: Բացման հանդիսավոր արարողությանը ելույթ կունենա Հայաստանի պետական երիտասարդական նվագախումբը (գեղարվեստական ղեկավար և գլխավոր դիրիժոր` Սերգեյ Սմբատյան): Երեկոյի ընթացքում կհնչեն Ալեքսանդր Հարությունյանի, Սարգիս Ասլամազյանի, Գեորգ Ֆրիդրիխ Հենդելի, Էդվարդ Միրզոյանի, Առնո Բաբաջանյանի, Ռուբեն Ալթունյանի և Ջակոմո Պուչինիի ստեղծագործություններից:

Փետրվարի 12-ը Հրանտ Մաթևոսյանի ծննդյան օրն է։ «Ան Հրանտ» տարիների, ամիսների, օրերի ընթացքում ես հաճախ եմ մտածել Հրանտի բազմալեզու ընկերների մասին։ Ոչ միայն «Հայաստանի դասերի» Անդրեյ Բիտովի մասին։ Վերջին օրերին շատ եմ մտածում ԱՔՐԱՄ ԱՅԻՍԼԻԻ մասին, որին հալածում են Ադրբեջանում նաև իր ընկերոջը` Հրանտին, ջերմությամբ հիշելու և գնահատելու համար։ Վայրենիները նրան զրկել են ժողովրդական գրողի կոչումից... Ի՜նչ ասես։ Դեռ հեռու է, դեռ հեռու է, դեռ հեռու է մինչև մարդը իր ճամփան... Ի՜նչ ասես մի ամբոխի, որը չի ճանաչում հենց իրեն։ Հոշոտելով ո՞ւր պիտի հասնի։ Աքրամ, Հրանտի ձեռքը որպես իմ ձեռք, մեկնում եմ քեզ։ Պինդ կաց... Հեշտ չէ լուսավորիչների ճանապարհը։ Դժվար է գրողի, ճշմարիտ գրողի ճամփան։ Պի՛նդ կաց։

Ասում են` պատմությունը կրկնվելու սովորություն ունի։ Սակայն ժամանակը, որ, ըստ էության, դեպքերի և իրադարձությունների հաջորդականություն է, առանց մարդու միջամտության պատմություն չի դառնում, առավել ևս «կրկնվելու սովորություն» չի ունենում։ Եթե 50-60 տարի առաջ կատարված մի իրադարձություն ընդհանուր գծերի նմանությամբ կրկնվում է, ապա դա կա՛մ բարեբախտություն է, որը հնարավորություն է տալիս մարդուն կամ ժողովրդին նախ այդ ժամանակաշրջանում տեղի ունեցած իրադարձության առնչությամբ թույլ տրված սխալը կա՛մ թերացումը վերացնել, կա՛մ դժբախտություն, քանի որ առաջինից հետո մարդը կամ ժողովուրդը համապատասխան դաս չեն քաղել այդ միջանկյալ ժամանակահատվածում և չեն իմաստնացել ու հետևաբար «պատմության կրկնությունը» ճակատագրական` քաղաքական ու բարոյական անդառնալի կորստի պատճառ է դարձել։

Այսօր քո ծննդյան օրն է, բայց ես առավոտից ու արդեն մի քանի օր է` հիշում եմ քո մահվան օրը, հիշում եմ քեզ` սառն ու անհաղորդ եկեղեցում պառկած, կիսադատարկ ու զրնգացող լուռ և անկյունում Վահագն Աթաբեկյանի չբացվող աչքերը, հիշում եմ դեկտեմբերյան կտրող քամին ու սառը ձյունը, որ տեղում էր ասեղների պես փաթիլներով ու չէր նստում քո դեմքին, թեև անհեթեթ սպիտակությամբ պատել էր հագուստներդ: Այսօր քո ծննդյան օրն է, բայց ես առավոտից ու արդեն մի քանի օր է` հիշում եմ Վահան Տերյանին, որ ճչում էր` «Իմ գերեզմանին դուք չմոտենաք»: ՈՒ` չգիտեմ ինչու:

«Քար եք նետում համաշխարհային պատմական վեհությանը» («Իրատես de facto», թիվ 6, 2013) հոդվածի հեղինակը խիստ զայրացել է, որ իր պաշտելի Լենինին ճիզվիտ եմ անվանել, իսկ նույնքան պաշտելի Ստալինին` վիժվածք:

Այսօր տեղի է ունեցել «Ազատ գոտի կամ էլ. Հայաստան» գրքի շնորհանդեսը: Գիրքը հրատարակել է «Լրագրողներ հանուն ապագայի» ՀԿ-ն: